Zarybienia - Certa - Koło Nr. 54 Wyszogród

W dniu 25 czerwca odbyło się zarybienie obwodu rybackiego Nr 4 rzeki Wisły boleniem. Do wody tym razem trafiło 15 000 tys. sztuk narybku letniego tego gatunku ryb. Jak zwykle przy zarybieniu pracowali przedstawiciele zarządu Koła Nr 54 Wyszogród.

A teraz może krótka charakterystyka tego gatunku i ciekawy artykuł o nim.

Certa (Vimba vimba) - ryba anadromiczna z rodziny karpiowatych.


Występowanie
Zlewiska Morza Północnego do Renu, Bałtyckiego, Azowskiego, Czarnego i Kaspijskiego oraz jeziora Ładoga i Pejpus.


Opis
Długość do 50 cm (zazwyczaj 30-40 cm). Ciało wydłużone, mocno bocznie spłaszczone, na brzuchu pozbawiony łusek kil, na grzbiecie przed płetwą grzbietową również pozbawiony łusek rowek. Otwór gębowy miękki o grubych wargach, brzuszny położony w dolnej części wystającego pyska. Płetwa ogonowa głęboko wcięta. Grzbiet szarawoniebieski, boki srebrzyste, brzuch biały, tęczówka szarobrązowa. W okresie tarła grzbiet i boki stają się prawie czarne, a spód ciała pomarańczowy lub żółty.


Tryb życia
Żyje w dolnych partiach wolno płynących rzek oraz w przybrzeżnych wodach morskich. Przebywa w głębokiej wodzie ponad twardym dnem. W okresie tarła podejmuje dalekie nieraz wędrówki w górę rzek docierając do krainy lipienia.


Odżywianie
Żywi się zooplanktonem, larwami ochotkowatych, małżoraczkami, gąbkami, ślimakami, małżami, racicznicami oraz ikrą. W czasie wędrówek tarłowych żeruje bardzo słabo.


Rozmnażanie
Dojrzałość płciową uzyskuje w 4-5 roku życia. Do odbycia tarła potrzebuje wody o głębokości około 50 cm, przepływie rzędu 1m/s i twardym dnie. Jest ono porcyjne, zaczyna się w maju przy temperaturze około 15° C, a kończy w lipcu. Samica składa około 100 tys. ziaren ikry. Wylęg po 3-6 dniach, po tygodniu zaczyna on swobodnie pływać, ułuszczenie przy długości 2 cm. W wieku 5 lat certa ma około 20 cm i około 300 g, w wieku 10 lat 30 cm i 0,5 kg.


Znaczenie gospodarcze
W Polsce certa miała bartdzo duże znaczenie gospodarcze jednak zabudowa rzek i nadmierne połowy spowodowały drastyczny spadek jej pogłowia. Na wschodzie posiada certa jeszcze dość duże znaczenie. Wedkarze łowią ją na spławik, na przepływankę, oraz na grunt.


Ochrona
Wymiar ochronny: 30 cm
Okres ochronny:

a) w rzece Wiśle od zapory we Włocławku do jej ujścia od 1 września do 30 listopada,
b) w rzece Wiśle powyżej zapory we Włocławku i w pozostałych wodach od 1 stycznia do 30 czerwca.
Certa to ryba o wyraźnie wrzecionowatym, wydłużonym, ścieśnionym po bokach kształcie ciała, wskazującym na jej duże możliwości pływackie. Nie może też być inaczej bowiem zasiedla wody rzek o szybkim nurcie.


Charakterystyczną cechą certy jest to, że na linii grzbietu od końca głowy aż do nasady płetwy grzbietowej ciągnie się nie pokryty łuskami pas. Również krawędź brzucha, począwszy od płetw brzusznych jest pozbawiona łusek. Głowa, z mięsistym "stożkowatym" nosem zakończona jest łukowato wygiętym szerokim otworem gębowym umieszczonym w dolnej części pyska, zakończonym ustawionymi poziomo mięsistymi wargami. Płetwa ogonowa głęboko wcięta. Barwą ciała certa potrafi się dostosować do otoczenia, w którym przebywa. W zależności zatem od tego można rozróżnić grzbiet i wierzch głowy od szaroniebieskiego do brązowozielonego, boki srebrzyste a w miarę dojrzewania do ciemnosrebrzystego, a z czasem wraz z grzbietem nawet do czarnego, brzuch prawie biały ze srebrzystym połyskiem.



Płetwa grzbietowa i ogonowa ciemnoszare z odcieniem niebieskim. Pozostałe płetwy jasnożółte. Żuchwa i pokrywy skrzelowe żółtawe. W okresie tarła część grzbietowa certy mocno ciemnieje zaś na stronie brzusznej pojawiają się pomarańczowe pręgi. Również płetwy parzyste nabierają odcienia o barwie pomarańczowej.

Certa jest rybą należącą do ichtiofauny rzek zlewni Morza Bałtyckiego. Siedliskiem certy są dolne odcinki rzek oraz przybrzeżne słonawe wody morskie. Zasięgiem swym obejmuje Europę od Wezery do wschodniej części zlewiska Morza Północnego, zaś na południu spotkać ją można w zlewiskach Morza Czarnego i Morza Kaspijskiego. W dorzeczu Dunaju występuje jednak nieco inna forma tego gatunku. Bardzo rzadko, ale można spotkać certę w jeziorach Pomorza Wschodniego i Zachodniego oraz na Pojezierzu Mazurskim.

W Polsce, spotykamy ją w Wiśle, Odrze i ich dopływach, a także w rzekach przymorskich (kiedyś na przykład, takim "matecznikiem" i ostoją licznego pogłowia certy była Rega). Obecnie, możemy mieć nadzieję, że stopniowe oczyszczanie się naszych rzek i wód Bałtyku, przywróci pogłowie certy do poziomu sprzed kilkudziesięciu lat.

Certa jest typową rybą wędrowną, przy czym jej ciąg w górę rzeki ma charakter rozrodczy, natomiast spływ w stronę morza oznacza jej wędrówkę na żerowiska. W celu rozrodu, potrafi, zwykle od połowy sierpnia do połowy października, podjąć nawet 600-kilometrową wędrówkę w górę rzeki. Zapory rzeczne skutecznie hamują jej wędrówkę w górę rzek. W latach jeszcze siedemdziesiątych ub. wieku była dość licznie poławiana przez wędkarzy w Nidzie lub rzekach Podkarpacia (Dunajec, Raba).

Dojrzałość płciową osiąga w wieku 4-5 lat. Tarło certa odbywa od maja do początku lipca. W tym czasie samica składa po kilkakroć jaja (w sumie ok. 50000 szt.) w rzekach, gdzie jest mocny uciąg wody o głębokości 0,2 m - 0,8 m, a dno pokryte żwirem, kamieniami oraz przy zatopionych główkach, rafach. Wybiera do tego celu zwykle miejsca dobrze nasłonecznione. U samców w tym okresie występuje na głowie wysypka tarłowa.

Certa rośnie dość wolno. Młode osobniki są bardzo podobne do świnki i często z nią mylone. W 6-8 roku życia osiąga długość 20-30 cm. Dorasta zwykle do 40 cm długości i osiąga przeciętną masę ok. 0,5 kg. Stwierdzono, że dwuśrodowiskowa forma wędrowna certy rośnie szybciej i w sprzyjających warunkach może osiągnąć ciężar nawet 3 kg. Kiedyś, tak duże osobniki były łowione w naszej Wiśle.

Wskutek swego znakomitego mięsa certa była zawsze poszukiwanym i chętnie poławianym gatunkiem zarówno przez wędkarzy jak i rybaków. Bardzo smaczne i tłuste, zawsze było i jest wysoko cenione przez smakoszy. Zarówno wędzone (szczególnie!), smażone, gotowane, w galarecie, w marynacie czy przetwarzane na różne inne sposoby, znajdowało liczną rzeszę swoich zwolenników.

Jednoroczne osobniki odżywiają się planktonem. Starsze, żerują na dnie, w poszukiwaniu organizmów dennych, co z góry określa sposób i metody ich łowienia na wędkę. Głównym pożywieniem certy w rzekach oprócz larw ochotkowatych są mięczaki, plankton zwierzęcy, a nawet roślinny. Przynęta musi zatem być podana w sposób umożliwiający pozyskanie ryby. Najlepszą metodą będzie tu niewątpliwie przepływanka wszelkich odmian (przynęta w ruchu, tocząca się po dnie lub tuż nad dnem, do 10 cm) oraz lekka gruntówka. Wybierając łowisko pamiętać należy o tym, że ulubionym miejscem jej przebywania jest czysta i dość głęboka woda o niezbyt silnym prądzie, gdzie dno ma zdecydowanie charakter piaszczysto-żwirowy. Najlepszym miejscem połowów będzie pogranicze prądu i spokojnej wody.



Najskuteczniejszymi przynętami są larwy owadów: jętek, muchy plujki (białe robaczki) i chruściki (tzw. kłódki). Z przynęt naturalnych stosuje się również błotniarkę, larwy motyla, muchówek, widelnicy, zabarwicy, komarnicy, kornika, a także tak rzadkie jak nurecznik czy prosionek. Szczególnie zaś w metodzie gruntowej skuteczne są kawałki rosówek, czerwone robaki lub dobrze wytarte dżdżownice. Z przynęt roślinnych z wielkim powodzeniem stosuje się pęczak, pszenicę, ziemniaki, parzone płatki owsiane, miękisz bułki, groch oraz różnego rodzaju ciasta i pasty.

Podobnie jak przy łowieniu świnki i brzany, niezbędne jest nęcenie certy. Nęta powinna mieć charakter smużący, zatem nie powinno w jej składzie braknąć takich składników jak: tarta bułka, rozmoczony chleb, otręby, mielone płatki owsiane, gotowana krew bydlęca, mleko w proszku... Składniki te wymieszane z gliną i piaskiem, formowane w kule nętowe i wrzucane tuż powyżej łowiska potrafią zwykle skutecznie zwabić w rejon połowów całe stada cert (często również i z innymi gatunkami ryb). Jeżeli w tej sytuacji obecni nad wodą zachowają ostrożność i ciszę, mogą liczyć na dobre wyniki. Certa jest rybą dość płochliwą i zbytni hałas skutecznie wypłoszy ją z łowiska. Zerwanie się ryby, głośny hol, tupnięcie w brzeg, potrafi na długo wypłoszyć stado z rejonu połowów.

Wejście certy w łowisko jest również sygnałem dla wędkarza, by nieprzerwanie donęcać swe stanowisko podczas łowienia dla utrzymania w pobliżu jej stada. Pamiętać również należy o zasadzie, że w mocniejszym prądzie rzeki można znaleźć większe osobniki tego gatunku.